Hoe kunnen we dieren in toerisme beter beschermen?

De laatste jaren neemt de aandacht voor dierenwelzijn in toerisme toe. Kan toerisme voldoende bijdragen om het welzijn van wilde dieren als toeristische attractie te beschermen, of moeten we onze relatie met dieren heroverwegen? In wildlife-toerisme worden dieren als toeristisch product gezien, en dat heeft een goede, een slechte en een lelijke kant.

De goede kant

Wildlife-toerisme heeft een enorme economische waarde die kan worden gebruikt om wilde dieren en hun natuurlijke leefomgeving te beschermen. Deze economische kracht kan worden gebruikt om de illegale handel in wilde dieren te bestrijden. In 2018 vertegenwoordigde wildlife-toerisme meer dan vijf keer de waarde van de illegale handel in wilde dieren. Wildlife-toerisme bracht 240 miljard dollar aan uitgaven op.

De slechte kant

Naast de positieve economische gevolgen voor lokale gemeenschappen en natuurlijke leefomgevingen, zijn er ook tal van negatieve gevolgen van wildlife-toerisme zoals het beïnvloeden van fok-, voedsel- en foerageerpatronen van dieren in het wild, zwerfvuil, vertrappelen van vegetatie, het aanleggen van wegen of het vrijmaken van land voor de ontwikkeling van toeristische infrastructuur.

De lelijke kant

Sommige vormen van wildlife-toerisme schaden de dieren en de inspanningen voor natuurbehoud. Dieren worden uit het wild gehaald, in ongeschikte omstandigheden gehouden en worden gedwongen om contact te hebben met toeristen. Voorbeelden zijn ‘selfiesafari’s’ met tijgers, wandelen met leeuwen, dolfijnen- en orkashows, zwemmen met dolfijnen en ritten op olifanten. In 2014 heeft de World Animal Protection (WAP) mensen bewust gemaakt van de schadelijke aard van ritten met olifanten en andere toeristische attracties.

Wat kan de toeristische sector doen?

Twee toeristische brancheorganisaties, de ANVR en de Britse ABTA, hebben het voortouw genomen door richtlijnen te ontwikkelen voor dierenwelzijn in toerisme. Steeds meer touroperators gebruiken deze richtlijnen om hun toerismeproducten te beoordelen op diervriendelijkheid. Aangezien regeringen vaak geen wetten hebben om het welzijn van dieren in het wild te beschermen, hebben verschillende dierenbeschermingsorganisaties gedragscodes opgesteld. Bij NHL Stenden organiseren we de jaarlijkse Animal Welfare Conference. Dit doen we in samenwerking met de andere bacheloropleidingen Toerisme Management in Nederland, grote spelers in de toeristische sector en belangrijke dierenbeschermingsorganisaties. Het doel van de conferentie is om toerismestudenten bewust te maken van dierenwelzijnskwesties in toerisme.

Belang van wildlife-toerisme en contact met de natuur

Wildlife-toerisme speelt een belangrijke rol bij het herstellen van onze relatie met de natuur. In de sterk verstedelijkte wereld waarin we vandaag de dag leven, komen de meeste mensen alleen nog op vakantie grote en iconische dieren in het wild tegen. Dergelijke bijzondere ontmoetingen hebben het potentieel om een waardering voor de natuur, een besef van bedreigingen waarmee dieren in het wild worden geconfronteerd, en een toewijding aan milieuvriendelijk gedrag te vormen. Ze maken toeristen meer bewust van de intrinsieke waarde van de natuur die belangrijk is voor bewustwording en draagvlak voor dierenwelzijn. In de maatschappij zie je dat de aandacht voor de intrinsieke waarde van wilde dieren toeneemt en dit heeft ook effect op hoe we in toerisme over dieren denken en met dieren (willen) omgaan.

Wat doen wij?

Wij onderzoeken de relaties tussen mens en natuur in toerisme industrie met als doel bij te dragen aan de kwaliteit van het leven voor iedereen – zowel mensen als dieren. We delen deze planeet tenslotte samen. Op dit moment doen we een monitoringproject over het meten van bewustwording van en ondersteuning van vogelbeschermingsmaatregelen in het Waddengebied genaamd Wij & Wadvogels.

Deze blog is gebaseerd op Akke Folmer’s lezing ‘Animals in Tourism’ in het moduul ‘Tourism Resource Management’ gecoördineerd door Maaike Bergsma, onderdeel van NHL Stenden’s Tourism Management opleiding.